It’s that period of the year again – pun intended.
Op 28 mei vieren we zoals elk jaar Menstrual Hygiene Day. Deze dag werd in het leven geroepen om verschillende acties en stemmen samen te brengen en zo goede menstruele gezondheid en hygiëne in de spotlights te brengen. Kennis hieromtrent is namelijk nog steeds schaars. Zo bleek uit een onderzoek in de Verenigde Staten dat slechts 21% van de jongeren in een lagere school hadden geleerd over de puberteit en de biologische ‘veranderingen’. Zodoende dat de meeste meisjes niet echt iets wisten over menstruatie wanneer ze dit voor het eerst kregen? Ik zou in elk geval goed verschieten en onmiddellijk denken dat er iets serieus mis is!
Menstruele gezondheid in de spotlight zetten is een complex verhaal dat niet eenzijdig aangepakt kan worden. Zo omvat het diverse factoren zoals gezondheid, onderwijs, gendergelijkheid, beschikbaarheid van schoon water, enz. waar allemaal rekening mee gehouden moet worden.
Met Isala willen we graag een steentje (al is het maar een kiezeltje) bijdragen aan het highlighten van dit natuurlijk proces en de noodzaken ervan. We vertelden eerder over het wereldwijde probleem van menstruatie armoede (of period poverty), het ontbreken van vrouwvriendelijke alternatieven tegen menstruatiepijn en de invloed van menstruatie op je mentale gezondheid. Het is dus iets waar we bij Isala enorm sterk om geven! Zo wordt er ook door in ons onderzoek gekeken naar de invloed van menstruatie producten op je vaginaal microbioom en gezondheid. Maar ook het bespreekbaar maken van menstruele gezondheid en hygiëne ligt ons nauw aan het hart.
Period Poverty
Wat? Het ontbreken van toegang tot het veilig en hygiënisch gebruiken van menstruele verzorgingsproducten zoals; maandverbanden, een menstruele cup, tampons, (herbruikbare) inlegkruisjes en menstruatie ondergoed. Maar ook toegang tot proper water, wasfaciliteiten en afvalverwerking.
Hoe? Dit wordt in de hand gewerkt door financiële tekorten, maar ook een taboe rond menstruatie, gebrek aan educatie en een algemeen tekort aan goede hulpbronnen.
Gevolg! Vrouwen moeten soms kiezen tussen het kopen van eten of menstruele verzorgingsproducten. Velen gebruiken dan onhygiënische en gevaarlijke alternatieven zoals; toiletpapier, kousen, kranten, lakens, bladeren, plastic zakken, enz. Velen skippen school tijdens hun menstruatie.
Al heel wat analyses werden uitgevoerd op de verkregen microbioom data en verder gelinkt aan de antwoorden uit de uitvoerige vragenlijsten dat door de participanten – jullie! – werden ingevuld. Zo zagen we dat het vaginale microbioom gelinkt was aan het moment in de menstruele cyclus. We vonden meer Lactobacillus crispatusin de luteale fase terwijl dit net minder was in de folliculaire fase (zie figuur hieronder). In deze laatste vonden we ook meer verschillende soorten bacteriën in het microbioom, en dus een grotere diversiteit. Dit werd in de wetenschappelijke literatuur ook al eens beschreven en zou verklaard kunnen worden door het tijdelijk ‘verstoren’ van de balans in jouw microbioom door de bloedingen. PS: Lactobacillus crispatus is een van die lactobacillen/melkzuurbacteriën dat je vaginaal microbioom vaak domineert en is gelinkt met een gezond microbioom. Lees zeker onze resultaten pagina als je een opfrissing wilt!
Verder zagen we ook in de Isala data dat de menstruele cup voor een stijging in het voorkomen van Lactobacillus crispatus zorgde, dit in tegenstelling tot maandverband, waar we net meer verschillende en minder goede soorten zagen. Wil je graag meer weten over onze wetenschappelijke resultaten? Check dan zeker onze preprint van de allereerste grote Isala paper. Een ‘preprint’ is een artikel dat nog nagelezen moet worden door wetenschappelijke experten alvorens het ‘echt’ in een wetenschappelijk tijdschrift wordt gepubliceerd. En momenteel is ons artikel under review bij het hoogstaand tijdschrift Nature Microbiology.
Een opfrissing over de menstruele cyclus
o Je cyclus start de eerste dag van je bloeding – of menstruatie – en eindigt wanneer je de volgende keer bloedt. Dit is gemiddeld tussen de 24 en 38 dagen, maar natuurlijk zijn er verschillende uitzonderingen.
o Door je hormonen worden er signalen tussen je hersenen en eierstokken heen en weer verstuurd die fluctueren doorheen je cyclus.
o Folliculaire fase: Tussen de start van de menstruatie en de ovulatie, hier wordt een eitje voorbereid.
o Menstruatie: Wanneer het eitje van de vorige cyclus niet wordt bevrucht door een spermacel tijdens de ovulatie, komt de verdikking van de baarmoederwand komt los. Dit resulteert in een bloeding.
o Ovulatie: Een eitje wordt vrijgegeven, nu ben je vruchtbaar
o Proliferatie fase: De baarmoederwand verdikt als voorbereiding van het ontvangen van een bevrucht eitje.
o Luteale fase/Secretorische fase: Na de ovulatie en voor de volgende menstruatie bereidt het lichaam zich verder voor op een mogelijkse zwangerschap. De baarmoederwand is door hormonale signalen van een bevrucht eitje helemaal klaar voor ontvangst OF wordt net voorbereid op het afbreken van de voorbereiding.
Wil je meer weten? Lees zeker dit artikel
Externe factoren zoals menstruele hygiëne producten kunnen een belangrijke invloed hebben. Maar je hoort ons al komen… Jammer genoeg is hier nog niet veel onderzoek naar gedaan. Uiteraard is het niet gemakkelijk te onderzoeken omdat er veel factoren zijn waar je rekening mee moet houden. Maar voor Isala is de challenge accepted!
Bij Isala stopt het echter nooit en zijn ondertussen meerdere projecten ontstaan die zich meer focussen op deze externe invloeden. Wist je dat ik in mijn doctoraat de invloed van ondergoedstof op het vaginaal microbioom ga onderzoeken? Ondergoedstof heeft namelijk een zeer intiem contact met ons vaginaal microbioom, niet verwonderlijk dat dit dan een invloed kan hebben, toch? Alleen is dit nog niet goed bestudeerd. Er zijn enkele ‘associatiestudies’ (dus geen oorzaak-gevolg) uitgevoerd maar zelfs hier zijn de conclusies niet eenduidig. En dit is nu precies wat ik wil onderzoeken als nieuw teamlid van Isala. Hetzelfde geldt voor menstruatieproducten zoals inlegkruisjes en maandverbanden. Er is weinig onderzoek naar en vaak spreekt dit elkaar tegen of hebben we niet genoeg bewijs. Nog een reden om menstruele hygiëne in de kijker te zetten, denk ik dan!
Period. Om ons verhaal rond te maken kan jij ook je steentje bijdragen vandaag op 28 mei. Een simpele bijdrage van ons allemaal is het bespreekbaar maken van menstruele gezondheid en hygiëne in onze directe omgeving (bij groot en klein). WASH-united (WAter – Sanitation – Hygiene) is een wereldwijde non-profit organisatie die deze dag in het leven heeft geroepen. Zo is dit een globaal platform dat mensen en organisaties van non-profits, overheden, individuen, industrie tot media samenbrengt om goede menstruele gezondheid en hygiëne in de kijker te zetten voor alle vrouwen en meisjes. Zij maakten bijvoorbeeld een gratis onderwijs gids dat wereldwijd jonge kinderen bijleert over menstruele hygiëne. En élk jaar organiseren ze een online campagne dat mensen aanspoort dit thema in de kijker te zetten met gratis promotie materiaal. Dus wij zijn alvast #WeAreCommitted, jullie ook?