Wist je dat chlamydia de meest voorkomende SOA (of seksueel overdraagbare aandoening) in België is en dat deze voornamelijk wordt vastgesteld bij jongeren onder de 25 jaar? Ze wordt veroorzaakt door de bacterie Chlamydia trachomatis. Omdat er vaak geen symptomen optreden, kan deze bacterie zich gemakkelijk verspreiden, met schadelijke effecten tot gevolg. Zonder behandeling kunnen Chlamydia infecties immers aanleiding geven tot vruchtbaarheidsproblemen en chronische buikpijn bij vrouwen. Bij mannen kan deze infectie dan weer een bijbalontsteking veroorzaken. Beter voorkomen dan genezen dus! Jammer genoeg is er momenteel nog steeds geen vaccin tegen chlamydia beschikbaar en daar willen we met het Isala team verandering in brengen… Chlamydia de wereld uit! Hoe cool klinkt dat?
Ik geef jullie graag wat wetenschappelijke achtergrond mee om onze missie te verduidelijken. Een vaccin bestaat uit twee onderdelen. Eerst is er een stukje DNA van de Chlamydia bacterie aanwezig, wat ook wel een antigen genoemd wordt. Uiteraard is dit niet de volledige bacterie en brengen we dus geen schade toe als dit deeltje in ons lichaam komt. Maar door dit stukje van de ongewenste bacterie (dit antigen) aan ons immuunsysteem bloot te stellen, zal ons lichaam antilichamen aanmaken die ons beschermen tegen een mogelijke Chlamydia infectie. Om dit antigen in ons lichaam te krijgen heb je een transportsysteem nodig, vergelijk het met bpost die een pakje (stukje DNA van de Chlamydia bacterie) aan het juiste adres bezorgt. Dit is het tweede onderdeel van een vaccin. In traditionele vaccins worden vaak nog extra componenten toegevoegd om voldoende reactie van ons immuunsysteem te krijgen om genoeg antilichamen aan te maken. Die extra stofjes worden adjuvantia genoemd. Vaak zorgen deze voor de gekende bijwerkingen zoals hoofdpijn en koorts. En ze zijn ook wat controversieel als ingrediënt: vaccin critici halen ze vaak aan als reden van twijfel.
In mijn doctoraat probeer ik lactobacillen als transportsysteem te gebruiken. Ja hoor, ik bedoel die goede bacteriën waar wij zo graag onderzoek naar doen. In dat geval hoeven we immers geen adjuvantia toe te voegen omdat deze goede bacteriën van nature voor voldoende stimulatie van ons immuunsysteem zorgen. Het Isala team deed al heel wat onderzoek naar hoe deze lactobacillen ons immuunsysteem kunnen versterken. Naast het bestrijden van Chlamydia infecties zijn er nog andere mogelijkheden. Zo weet je misschien nog uit eerdere blogs dat we ook veel interesse hebben in het voorkomen van baarmoederhalskanker, veroorzaakt door een virus (HPV). Tegen dit virus bestaat al wel een vaccin. Maar vaccins gemaakt met lactobacillen zouden wel eens voor minder bijwerkingen zorgen! En wat nog meer? Bovendien zouden deze bacteriën toegediend worden via een vaginale crème, geen spuitjes nodig dus!
Is het echt zo simpel? Waarom zijn deze vaccins dan nog niet beschikbaar? Wel, om dit soort vaccins te maken, worden genetische manipulaties uitgevoerd. Dat wil zeggen dat we stukjes DNA die niet afkomstig zijn van de bacterie, in ons geval DNA van de Chlamydia bacterie, inbrengen in de lactobacillen. Aangezien het gebruik van genetisch gemanipuleerde bacteriën in gezondheidstoepassingen een nieuwe technologie is, is de Europese wetgeving hier nog onvoldoende uitgewerkt en wordt er veel onderzoek gedaan naar de veiligheid van deze nieuwe technologie. De commercialisering van deze ‘bacterievaccins’ zal dus nog even moeten wachten.
In mijn onderzoek probeer ik dan ook het nodige verkenningsonderzoek te doen om dit mogelijk te maken. Zo kunnen deze bacteriën in de toekomst hopelijk ingezet worden als vaccins op een veilige en verantwoorde manier. Wat denken jullie hiervan? Kunnen lactobacillen chlamydia de wereld uit brengen?
Indien je vragen hebt over SOA’s kan je steeds terecht bij je huisarts of gynaecoloog. Ook is er veel informatie te vinden op de website van sensoa.
Wie ben ik?
Mijn naam is Ilke Van Tente. Ik ben enkele maanden geleden gestart als doctoraatstudente in het labo van Prof. Sarah Lebeer op het iBOF project POSSIBL. Ik behaalde een master bio-ingenieurswetenschappen in ‘Cellular and Genetic Engineering’ aan de KU Leuven. In mijn doctoraat zet ik graag mijn kennis over genetische manipulaties in om de gezondheid van de mens en vrouwen te verbeteren. Het Isala project volg ik al vanaf het begin en ik ben dan ook heel enthousiast om het potentieel van goede vaginale bacteriën als alternatieve vaccinatiestrategie te onderzoeken.