Artikel 10 van de Belgische Grondwet stipuleert dat iedereen recht heeft op gelijke rechten en een leven zonder discriminatie. Iets waar we met het Isala team alleen maar achter kunnen staan. Toch is er spijtig genoeg nog discussie over wat precies deze rechten inhouden en wat discriminatie is. Resultaten van wetenschappelijke studies worden gebruikt om die rechten mee te definiëren en discriminatie in kaart te brengen, om het beleid te ondersteunen en aan te passen. Dé wetenschap wordt daarbij vaak als de ‘profeet van de waarheid’ beschouwd. Maar er zijn veel manieren waardoor de kennis die de wetenschap oplevert, besmet, soms zelfs verrot of verzuurd kan worden (om toch even wat termen uit de microbiologie en ‘fermentatie’ te gebruiken 😊 – maar binnen de wetenschap is dit natuurlijk ongewenst). Dit is iets waar ook wij ons als Isala onderzoekers van bewust moeten zijn.
Wetenschappers maken net als iedereen veronderstellingen. Over hoe zaken bij elkaar passen, welke factoren relevant zijn, over definities enzovoort. Maar soms kloppen deze veronderstellingen niet. Foute onderstellingen zijn vaak lastig te onderscheiden omdat ze oorspronkelijk door iemand anders, zelfs tientallen jaren geleden (in een andere tijdsgeest) gemaakt zijn, of zelfs intuïtief zijn. Soms zijn deze fouten vrij onschuldig, maar soms ook niet. En hierdoor kunnen de wetenschappelijke studies van binnen uit ‘verrot’ zijn.
Verjonging door jong bloed is heel interessant voor de vampiermarkt maar absolute onzin.
Soms worden resultaten ook door leken of journalisten, verkeerd geïnterpreteerd, of buitensporig overdreven (zie onze geplande blogpost over onze eigen ervaring met De Morgen naar aanleiding van het uitkomen van onze eerste resultaten). Maar ook breder dan Isala: jullie hebben het alvast vaak zien passeren: Een populair wetenschapsartikel dat ‘te-gek’ was, of een click-bait link op Facebook (“Young blood could be the secret to long-lasting health!”). Hier worden wetenschappelijke resultaten op een manier gepresenteerd waarmee de wetenschapper het er zelf hoogstwaarschijnlijk niet mee eens is. Bijvoorbeeld, op mijn vorige baan schreef mijn baas een review artikel over de recente ontwikkelingen binnen het ouderdomsonderzoek. Zij werd hierover geïnterviewd en jammer genoeg reduceerden de journalisten haar genuanceerde beschrijvingen naar “Oudere mensen moeten het bloed van jonge mensen drinken om langer te kunnen leven”. Heel interessant voor de vampier markt maar absolute onzin. Overdreven, ongenuanceerde krantenartikelen hebben hier de resultaten van jarenlang onderzoek verzuurd.
Nu vraag je je waarschijnlijk af waarom dit nu zo nauw aan mijn hart ligt? Als bio-statisticus en bio-informaticus voer ik analyses op jullie vaginale stalen uit. En het kan dan ook voorkomen dat we dingen vinden die wij niet goed begrijpen, of niet goed kunnen uitleggen omdat het onderzoeksveld nog niet zover is. Juist om deze redenen moeten we voorzichtig zijn met onze interpretaties en conclusies. Want beeld je eens in dat wij een verschil vinden tussen het vaginale microbioom bij hetero- en homoseksuele vrouwen. Wat zou dit dan willen zeggen? Hebben wij fouten gemaakt in onze assumpties? Hoe gaan de kranten en sociale media hierover berichten? Het zou me niet verrassen als een homofoob persoon dit, puur hypothetisch, resultaat in zijn of haar voordeel zou willen gebruiken om bijvoorbeeld te ‘bewijzen’ dat lesbische relaties tegen de natuur zijn. Terwijl wij nog niet begrijpen wat het gevonden “verschil” nu precies betekent (misschien speelt het helemaal geen biologische rol), of als de gevonden verschillen echt “homoseksualiteit” aan de oorsprong heeft (en niet bijvoorbeeld verschillen in seksuele handelingen).
Het is dan ook enorm belangrijk om het verschil tussen correlatie en causaliteit te bekijken. Wij, bij Isala, vinden het dan ook enorm belangrijk dat om bevindingen goed te nuanceren. Met het burgerinitiatief van Isala willen we onze bevindingen naar buiten brengen, op een veilige en correcte manier, en dus ook met des nodige limieten. En daarom ook een dikke merci aan jullie. Want samen met jullie kunnen we gebrekkige interpretaties de wereld uit helpen. En als jij goed geïnformeerd bent, dan kan je samen met ons de strijd opnemen om de vrucht van de boom van kennis te bewaren.
Lees je hier graag meer over?