Het afgelopen jaar werd er hard verder gewerkt door het Isala team, hoog tijd voor een update dus! Enkele maanden na de eerste onderzoeksfase (of onze grote zomercampagne) volgde de tweede onderzoeksfase van Isala. We vonden namelijk alsmaar meer aanwijzingen dat het vaginale microbioom dynamisch kan zijn. Om dit verder te onderzoeken nodigden we bijna 300 vrouwen uit om deel te nemen aan deze tweede onderzoeksfase. Nu delen we de eerste resultaten van deze tweede onderzoeksfase.
Eerst onderzochten we of het vaginale microbioom van deze vrouwen was veranderd over enkele maanden tijd. Hiervoor vergeleken we de microbioomprofielen van twee vaginale swabs, die van de eerste fase en eentje van de tweede fase. Bij 7 op 10 deelneemsters vonden we dezelfde dominante bacterie in beide swabs. Bij de andere deelneemsters veranderde de dominante bacterie wel. Interessant hierbij was dat bij vrouwen die in de eerste fase vooral lactobacillen hadden in hun vaginale profiel het microbioom veel vaker stabiel bleef. Zo hadden vrouwen die in de eerste fase gedomineerd werden door Lactobacillus crispatus 88% kans dat dit in de tweede onderzoeksfase ook zo was. Deze Lactobacillus crispatus is de bacterie waarvan we al het beste weten dat die gezond is voor het vaginale ecosysteem. Deelneemsters die in de eerste swab minder lactobacillen hadden en bijvoorbeeld eerder Gardnerella hadden 62% kans dat die dominantie in de tweede swab was verdwenen.
Nam je deel aan de eerste en/of de tweede onderzoeksfase van Isala, check dan zeker je persoonlijke profiel voor een update van je persoonlijke resultaten.
Uit deze cijfers leren we dat het vaginaal microbioom voor de meerderheid van de deelneemsters stabiel bleef. Toch is het zeker niet ‘set in stone’. De unieke samenstelling van het microbioom en de precieze verhouding tussen de verschillende bacteriën kan wel degelijk sterk variëren (van dag tot dag, en waarschijnlijk zelfs gedurende de dag en over langere perioden). Met de vaginale swabs wordt eigenlijk telkens maar een snapshot van de samenstelling op dat moment genomen. Dankzij jullie vonden we al verschillende factoren die hier een impact op hebben. Deze factoren werden geïdentificeerd door onze biostatistici: zij vergeleken alle microbioomprofielen met de antwoorden op de 166 vragen van de verschillende enquêtes, met de nodige voorzichtigheid en de waarschuwing om geen overhaaste conclusies te trekken. Ethiek blijft één van de kernwaarde van Isala.
We kunnen wel met zekerheid zeggen dat je leeftijd een belangrijke rol speelt in de samenstelling van je vaginale microbioom. Dit is voornamelijk te verklaren door de hormoonlevels die fluctueren doorheen het leven van elke vrouw. Bij Isala zagen we zo ook een grote invloed van de menopauze. Het vaginale microbioom van Isala deelneemsters in de menopauze bleek inderdaad vaak wat diverser, en meer gedomineerd door Prevotella en Anaerococcus en wat minder lactobacilli. Daarnaast blijkt het al dan niet hebben van kinderen een belangrijke impact te hebben, zelfs al was je bevalling al jaren geleden. Vrouwen met kinderen hebben vaker hogere concentraties Bifidobacterium, Lactobacillus gasseri en Streptococcus in hun vagina, terwijl we bij vrouwen zonder kinderen meer Lactobacillus crispatus hebben teruggevonden.
Op kortere termijn, tijdens de verschillende fases van je cyclus, fluctueren je hormoonlevels ook. En nu zien we dat deze fases van je cyclus een rol spelen in de samenstelling van het microbioom. Hoe het microbioom van één vrouw precies wijzigt onder invloed van de opeenvolgende fases van haar cyclus, zullen we verder onderzoeken aan de hand van de stalen verzameld tijdens de tweede fase van Isala. Daarover volgt later dit jaar nog een volgende update.
Als je hier zo leest dat hormonen het microbioom beïnvloeden, zal het je waarschijnlijk niet verbazen dat we ook een effect vonden van hormonale anticonceptie. Het nemen van de combinatiepil (met oestrogeen en progesteron) had een eerder positief verbanden met het microbioom. Zo vonden we mindervan de eerder ongunstige Gardnerella en Prevotella en meer Lactobacillus crispatus. Bij vrouwen met een spiraal (progesteron) vonden we dan weer juist vaker Gardnerella terug. Uiteraard is dit maar één aspect van de keuze van een geschikte anticonceptiemethode. We blijven het herhalen: vrouwen moeten altijd de vrije keuze hebben.
Ook belangrijk om te weten is dat hormonen niet alles bepalen. Zo vonden we dat na het gebruik van maandverband en inlegkruisjes het microbioom meer divers is, met meer Bifidobacterium, Lactobacillus gasseri, Steptococcus en Anaerococcus. Bij gebruik van menstruatiecup vonden we dan weer meer Lactobacillus crispatus en Limosilactobacillus. Onder andere gebaseerd op deze nieuwe resultaten voegden we Anaerococcus en Limosilactobacillus trouwens toe aan de acht types van bacteriën, waardoor we nu aan tien types zitten! Je leest meer details over deze bacteriën in hun paspoort hier en hier.
Bij de deelneemsters die in de 24 uur voor de swab seksuele betrekkingen hadden, vonden we ook vaker meer verschillende bacteriën, waaronder Streptococcus, terug. We keken ook al naar iets minder voor de hand liggende en eerder subtiele verbanden. Zo lijken verschillende voedingsproducten en dranken een impact te hebben op de samenstelling van je vaginale microbioom. We vonden bijvoorbeeld eerder een negatief verband met gesuikerde dranken en vlees, terwijl we bij bijvoorbeeld groenten een verband vonden met een ‘gezondere’ vagina. Dit zeggen we opnieuw met heel veel voorzichtigheid, want dit vraagt nog verder onderzoek, zoals je in de eerdere blogpost van Isabelle kan lezen.
Wij gaan nu nog verder aan de slag, want we zijn er zeker van dat er nog een heleboel andere factoren bepalen hoe gezond je vagina is. Denk aan erfelijkheid, algemene immuniteit of een bepaalde ziekte bijvoorbeeld. Vergeet hierbij zeker ook niet dat een vagina zelfreinigend is, en dus in principe zelf zorgt voor een gezond microbieel evenwicht.
We willen bij toekomstige onderzoeksfases ook zo divers en inclusief mogelijk rekruteren. Mensen die zich niet identificeren als vrouw maar wel een vagina hebben, zijn bijvoorbeeld heel erg welkom om deel uit te maken van ons onderzoek. Inclusief werken en communiceren vinden we heel belangrijk, en we hopen dat bij Isala iedereen zich welkom en erkend voelt.
Voor het einde van 2022 gaan we trouwens nog op zoek naar vrouwen die onder één dak leven (zussen, partners, moeders en dochters, vriendinnen, …) om te onderzoeken of vrouwen die samenwonen ook een vergelijkbaar vaginaal microbioom hebben. So stay tuned! Voor meer informatie over de volgende onderzoeksfase van Isala en nog meer nieuwe inzichten: Schrijf je in op de nieuwsbrief, of volg ons op Instagram en Twitter!
Elke stap die we met Isala kunnen nemen is een stap in de richting van meer kennis, meer begrip en meer aandacht voor vrouwelijke gezondheid. En we zijn ontzettend blij dat zo’n fijne, enthousiaste community met ons mee wandelt. Merci!
