Maak kennis met Josiane Kenfack, een gedreven onderzoeker met een missie: de gezondheid van vrouwen in Kameroen verbeteren, stap voor stap. Of beter gezegd: gesprek na gesprek, ontdekking na ontdekking, doorbraak na doorbraak. Het Isala sisterhood-project in Kameroen, Leke, dat Josiane coördineert, heeft haar innovatieve onderzoek gestimuleerd en haar erkenning opgeleverd van de International Scientific Association for Probiotics and Prebiotics (ISAPP).
We zijn dan ook ontzettend trots om te delen dat Josiane – doctoraatsstudent en geboren en getogen in Kameroen – de Gregor Reid Award 2025 voor ‘Outstanding Scholars in Developing Nations’ heeft gewonnen! Deze prijs bekroont veelbelovende beginnende onderzoekers uit lage- en middeninkomenslanden die écht het verschil willen maken in het onderzoek naar probiotica en prebiotica. De genomineerden voor deze award onderscheiden zich niet alleen door hun wetenschappelijke vernieuwing, maar ook door hun inzet voor de gemeenschap. Ze werken vaak samen met zowel lokale als internationale partners en richten zich op gezondheidsuitdagingen die echt van belang zijn in hun regio. Net zoals Josiane dat doet. De prijs werd in 2023 in het leven geroepen door ISAPP, ter ere van pionier Dr. Gregor Reid.
Josiane doet haar doctoraat aan de Universiteit van Yaoundé I in Kameroen én aan de Universiteit Antwerpen in België. Haar passie? De gezondheid van vrouwen en het vaginale microbioom. Uit een indrukwekkende groep kandidaten werd zij door de ISAPP Students and Fellows Association geselecteerd, dankzij haar sterke inzet om de gezondheid van vrouwen in Afrika te verbeteren en om de genderkloof in onderzoek over zwarte vrouwen aan te pakken.
Wetenschap naar de gemeenschap brengen
Het verhaal dat levens in Kameroen heeft veranderd, begon twee jaar geleden toen Josiane contact opnam met het Isala-team voor een stage en mogelijke samenwerking. Ze een enorme toewijding en had zoveel inspirerende wetenschappelijke vragen, dus het Isala-team verwelkomde haar met open armen. Omdat ze graag een positieve impact wilde hebben op haar gemeenschap, schreef Josiane zich in voor de Henri Boulard prijs met als doel het bewustzijn over goede vaginale praktijken te vergroten onder Kameroense vrouwen uit stedelijke en landelijke gebieden. Dit was het eerste burgerwetenschapsproject in Kameroen, waarbij vrouwen – ongeacht hun opleidingsniveau – in het middelpunt van microbioomonderzoek werden geplaatst. Deelnemers uit stedelijke gebieden verzamelden hun eigen swabs, terwijl vrouwen uit landelijke gebieden liever wat hulp kregen van Josiane. Na afloop deelde Josiane met elke vrouw zowel hun persoonlijke als algemene resultaten en moedigde hen aan om hun kennis over goede vaginale gezondheidspraktijken met anderen te delen.
Ze doorbrak met succes het taboe over vaginale gezondheid in een afgelegen, conservatieve en patriarchale gemeenschap, waar mannen traditioneel het gezag hebben, zelfs over de beslissingen van vrouwen op het gebied van gezondheidszorg. Josiane vertelt: “Deze beurs was mijn eerste onderzoeksuitdaging en het was niet gemakkelijk om taboeonderwerpen zoals de vagina te bespreken.” Maar door hard te werken en met de steun van haar team heeft ze deze uitdagingen niet alleen overwonnen, maar ook de verwachtingen overtroffen! Voor Josiane stelde deze eerste prijs haar in staat om onderzoekswerk te doen dat een echte impact heeft op het leven van de deelnemers.
Als eerste in haar familie die naar de universiteit ging, inspireert Josiane jonge meisjes om voor de wetenschap te kiezen en antwoorden te zoeken. Samen met OWSD -cam (Organization for women in science for the developing world), waar Josiane actief lid van is, werkt ze op middelbare scholen om meisjes aan te moedigen door te gaan met hun studie in een omgeving waar verschillende factoren het onderwijs voor meisjes beperken.
Het Leke-project: Een reis naar het Isala zusterproject in Kameroen
Josiane’s onderzoek draait om het vaginale microbioom (de microbiële gemeenschap die vrouwen gezond houdt) en hoe probiotica een sleutelrol kunnen spelen in het ondersteunen van welzijn. Geïnspireerd door het Isala project, lanceerde Josiane het Leke Project binnen de Isala sisterhood, een Kameroens initiatief dat vrouwen aanmoedigt om een actieve rol te spelen in onderzoek naar hun eigen reproductieve gezondheid. Het project is vernoemd naar professor Rose Leke, een hoogleraar immunologie en parasitologie die zich actief inzet tegen malaria.
Het Leke project omvat het verzamelen van vaginale gezondheidsgegevens van vier verschillende groepen Kameroense vrouwen: vrouwen die op het platteland of in de stad wonen, HIV-positieve zwangere vrouwen en HIV-negatieve zwangere vrouwen.
Een voorproefje van de resultaten? De bevindingen zijn bijzonder interessant en suggereren dat Kameroenese vrouwen – en mogelijk ook andere Afrikaanse vrouwen – verschillende behandelingen nodig hebben die zijn afgestemd op hun microbioom. Zoals wordt benadrukt in onze meest recente publicatie, is de samenstelling van de vaginale microbiota in verschillende genetische, culturele en omgevingsomstandigheden essentieel om de rol van het vaginale microbioom bij gezondheid en ziekte te begrijpen.
Een passie voor vrouwengezondheid en microbioomonderzoek
Naast haar leidende rol in het Kameroense zusterproject, speelt Josiane ook een belangrijke leidende rol in IMVAHA (Improve Menstrual and Vaginal Health for All), een multidisciplinair project dat bestudeert hoe verschillende menstruatieproducten – tampons, maandverband en cups – het vaginale microbioom beïnvloeden en wat de overtuigingen, percepties en attitudes van vrouwen zijn met betrekking tot menstruatieproducten. Het IMVAHA-project loopt internationaal, op meerdere geografische locaties, met als doel de taboes rond menstruatie te doorbreken en menstruatie veiliger en gezonder te maken. Dit project loopt momenteel ook in ons Isala-lab, waar vrouwen die in België wonen ons helpen bij het bestuderen van de rol van menstruele hygiëneproducten op het intieme microbioom in de Luna-studie.
Terwijl Josiane haar expertise voortdurend uitbreidt, reikt haar betrokkenheid bij wetenschap ook verder dan Kameroen. In 2022 won ze een beurs van de International Society for Infectious Diseases (ISID) en de European Society for Clinical Microbiology and Infectious Diseases (ESCMID) om de impact van HIV-infectie op het vaginale microbioom en de gezondheid van Kameroenese zwangere vrouwen te bepalen. In mei 2024 presenteerde ze voorlopige resultaten van haar werk in Kameroen op de Microbiome Virtual International conferentie en won de prijs voor “Best talk”.
Naast haar onderzoek is Josiane een groot voorstander van vrouwen in de wetenschap en neemt ze actief deel aan organisaties die vrouwen in STEM (Science, Technology, Engineering & Mathematics) stimuleren, zoals The Organization for Women in Science for the Developing World, The Cameroon Immunology Society en The Microbiome International Virtual Forum.
Een mooie toekomst in het verschiet
Josiane zal haar prijs officieel in ontvangst nemen en haar onderzoek delen tijdens een lezing op de jaarlijkse wetenschappelijke bijeenkomst van de ISAPP in Banff (Canada) in juli 2025. Na het voltooien van haar doctoraat is Josiane van plan om verder te gaan met het onderzoek naar nuttige bacteriën om de zwangerschapsresultaten te verbeteren en om burgerwetenschapsprojecten over heel Afrika uit te breiden. Houd een oogje in het zeil voor nieuwe spannende studie-updates!