Orange The World: stop geweld tegen vrouwen nu!

Vandaag staan we (extra) stil bij het feit dat bijna 1 op de 3 vrouwen in haar leven mishandeld is geweest. Het is namelijk de ‘Internationale Dag voor de Uitbanning van Geweld Tegen Vrouwen’ (ook wel the ‘International Day for the Elimination of Violence Against Women’ genoemd). We starten daarom ook vandaag met 16 dagen activisme, met als afsluiting 10 december 2021 – de dag waarop de Internationale Dag van de Mensenrechten wordt herdacht. Over heel de wereld kleuren iconische gebouwen en locaties oranje om te pleiten voor een geweldloze toekomst. Kijk zeker uit naar deze oranje lampjes en onthoud de betekenis!

Ik hoef er geen plaatje bij te tekenen maar we weten allemaal dat het nieuws de afgelopen tijd ronduit deprimerend is geweest. Het lijkt maar niet te stoppen: verkrachtingen en verdovende middelen in het nachtleven, weinig tot geen gerechtelijke gevolgen voor daders, een stijging van huiselijk geweld, en zo kan ik wel even doorgaan. Het is ondertussen wel geweten dat er tijdens moeilijke tijden en (inter)nationale crisissen significant meer gevallen van geweld tegen vrouwen worden gerapporteerd. Zo toont een nieuw rapport van United Nations Women, met gegevens van 13 landen, aan dat 2 op 3 vrouwen meldden dat ze wel een vrouw kennen die tijdens de huidige pandemie een vorm van geweld heeft ondergaan. En minder dan 10% van de slachtoffers zet de stap om een aangifte te doen bij de politie. Daarbovenop, worden er wereldwijd dagelijks gemiddeld 137 vrouwen vermoord door een familielid. Ja, je hebt het goed gelezen, ELKE DAG!

Het GeneDoe project

Verkrachters laten unieke microbiële sporen achter op de plaats delict. Die kunnen zelfs langer worden opgespoord dan menselijk DNA. Een studie van mensenrechtenorganisatie Amnesty International toont aan dat één op de vijf vrouwen in België zegt ooit verkracht te zijn. Veel slachtoffers doen geen aangifte, wegens het opgelopen trauma of uit schrik voor het stigma dat nog altijd rond seksueel geweld hangt. Doen ze uiteindelijk toch aangifte, dan gebeurt dat vaak te laat, waardoor alle fysieke bewijsmateriaal, zoals sporen van menselijk DNA, verdwenen is. Samen met het forensisch DNA-lab van het UZ Antwerpen en van het UZ Leuven wil doctoraatsonderzoeker Sarah Ahannach (UAntwerpen) achterhalen of microbioom analyses een aanvulling kunnen zijn op de bestaande bewijsvoering van seksueel geweld. Daarom liet ze de deelnemers van het Isala-project naast vaginale stalen ook speekselmonsters verzamelen en swabs van de huid rond hun mond, borstbeen en tepels, en aan de binnenkant van hun dijen. ‘Net zoals we een uniek DNA-spoor achterlaten op alles wat we aanraken, verschillen ook onze micro-organismen van persoon tot persoon’, zegt ze. ‘We hebben bovendien ontdekt dat vaginale, speeksel- en huidmonsters een totaal andere bacteriële samenstelling hebben. En dat microbieel DNA tot acht maanden lang vrij stabiel blijft, dus beter bestand is tegen tijd en temperatuur dan menselijk DNA en langer kan worden opgespoord. Wellicht laat een verkrachter dus een unieke microbiële vingerafdruk achter op het slachtoffer en op de plaats delict, wat forensisch onderzoekers meer kan vertellen over wat er precies is gebeurd.’

Onlangs kwamen we in EOS (februari, 2021) met ons Isala en GeneDoe onderzoek (tekst hierboven). Lees meer over onze
opzet en eerste resultaten op de Isala blogpagina.

Zoals je ondertussen al wel weet, doen we met het Isala’s dochterproject, GeneDoe, onderzoek naar de toevoeging van de microbiële vingerafdruk als biologisch bewijsmateriaal in seksuele geweldszaken (zie kader). En niet voor niets! De Verenigde Naties publiceerde dit jaar dat naar schatting 1 op de 7 vrouwen in de afgelopen 12 maanden fysiek en/of seksueel geweld hebben ervaren van een intieme partner of echtgenoot (13 procent van de vrouwen van 15-49 jaar). En deze cijfers weerspiegelen dan nog niet de impact van de COVID-19-pandemie.

Een einde maken aan gender gerelateerd geweld is niet simpel, to say the least. Hoe kunnen we beginnen? UN Women helpt ons alvast een handje: slachtoffers geloven, het aannemen van alomvattende en inclusieve benaderingen die de oorzaken aanpakken, schadelijke sociale normen transformeren, én vrouwen en meisjes empoweren! Verder moeten we nog meer inzetten op essentiële diensten zoals de politie-, justitie-, gezondheids- en sociale sectoren, en voldoende financiering verkrijgen voor de vrouwenrechten agenda.

Welke acties doen wij dit jaar met Isala?

  • We werken samen met de Universiteit Antwerpen om onze Middelheim campus oranje te kleuren; highlighten ons GeneDoe onderzoek, naast twee andere interessante onderzoeken naar seksueel geweld; en communiceren over meldingskanalen voor studenten en personeel.
  • We werken ook samen met ons departement Bio-ingenieurswetenschappen en helpen mee mandarijntjes uit te delen aan studenten en personeel om seksueel grensoverschrijdend gedrag in de academische wereld meer aandacht te geven.
  • En we voeren 16 dagen awareness acties op onze sociale media accounts (Instagram & Twitter).

Lees je graag meer over hoe het microbioom forensisch onderzoek kan bijstaan met een focus op seksuele geweldszaken en femicide? Neem dan een kijkje in ons review artikel, recent gepubliceerd in een peer-reviewed wetenschappelijk tijdschrift.

Wat kan je doen als je slachtoffer bent geweest van seksueel geweld? Maar ook als je twijfelt!

Op deze nationale website kan je meer informatie terugvinden over seksueel geweld, wat je kan doen en dat je hier zeker niet alleen door moet. Allemaal met het grootste respect voor jouw privacy:

  • Op www.seksueelgeweld.be kan je de klok rond terecht als je vragen hebt over seksueel geweld.
  • Je kan gratis en anoniem het noodnummer 106 bellen, dag en nacht.
  • Je kan bellen, chatten of mailen met een professionele medewerker via 1712.
  • Minderjarigen kunnen chatten met een professionele medewerker via NuPraatIkErover.

Je kan een afspraak maken bij een Zorgcentrum na Seksueel Geweld voor medische en psychische zorg, forensisch onderzoek, klachtneerlegging en opvolging.